Spis treści
- Co to jest czarny bez? Rozpoznasz go po biało-żółtych kwiatach
- Kwiaty czarnego bzu i ich właściwości zdrowotne
- Jakie właściwości zdrowotne ma syrop z kwiatów czarnego bzu?
- Na co pomaga syrop z kwiatów czarnego bzu? Poznaj jego zastosowanie
- Przepis na syrop z kwiatów czarnego bzu. Jak dawkować syrop z apteczki Pana Boga?
- Inne przetwory z kwiatów czarnego bzu: sok, nalewka, i napar
- Stosowanie syropu z kwiatów czarnego bzu — środki ostrożności
Co to jest czarny bez? Rozpoznasz go po biało-żółtych kwiatach
Czarny bez (Sambucus nigra) to krzew z rodziny przewiertnicowatych (Caprifoliaceae) dorastający do 3-8 metrów wysokości. Czarny bez jest powszechną rośliną, która rośnie dziko na terenie całej Polski, ale również w na terenach Azji, Ameryki i Afryki. Kwitnie w czerwcu w postaci drobnych, biało-żółtych kwiatów zebranych w płaskie baldachy o średnicy ok. 10 cm. Owoce czarnego bzu są niewielkie, podobne wielkością do jarzębiny. Mają kulisty kształt oraz błyszczącą skórkę, która w miarę dojrzewania przybiera czarną barwę. Po roztarciu owocu ukazuje się krwistoczerwony miąższ z malutkimi pestkami.
Kwiaty czarnego bzu i ich właściwości zdrowotne
Surowcem zielarskim są suche kwiaty czarnego bzu, kora krzewu oraz dojrzałe owoce. Kwiaty czarnego bzu cechują się wysoką zawartością różnorodnych substancji o szerokim spektrum działania. Kwiat czarnego bzu jest zasobny we flawonoidy. To grupa barwników roślinnych, wykazujących silne właściwości antyoksydacyjne. Głównymi ich przedstawicielami w surowcu są: astragalina, kempferol, kwercetyna, izokwercytryna, rutyna, hyperozyd oraz nikotyfloryna.
Dużą grupą związków zasobnie występujących w kwiatach czarnego bzu są triterpeny: alfa-amyryna, beta-amyryna, kwas oleanolowy i kwas ursolowy. Związki te mają właściwości przeciwutleniające i antynowotworowe. W kwiatach czarnego bzu zawarte są także fitosterole, kwasy fenolowe (kwas kawowy, ferulowy, p-kumarowy, chlorogenowy) oraz olejek eteryczny. W śladowych dawkach kwiat czarnego bzu zawiera różnorodne garbniki, pektyny, śluzy, etyloaminę, izobutyloaminę, kwas walerianowy i cholinę.
Jakie właściwości zdrowotne ma syrop z kwiatów czarnego bzu?
- łagodzi objawy przeziębienia i grypy,
- ma działanie napotne, wynikające z zawartych w nim flawonoidów, które zwiększą działanie gruczołów potowych,
- ma działanie wykrztuśne – powoduje rozkurcz mięśni gładkich oskrzeli, co ułatwia odkrztuszanie zalegającej wydzieliny. wspomaga leczenie przeziębienia, działając przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo i immunomodulacyjne.
Syrop z kwiatów czarnego bzu ma także działanie moczopędnie, co oznacza, że zwiększa diurezę (oddawanie moczu). Wynika to z działania rozszerzającego naczynia krwionośne w nerkach, co zwiększa dopływ krwi do nerek. Flawonoidy zawarte w kwiatach czarnego bzu działają na ścianki kanalików nerkowych, co utrudnia zwrotne wchłanianie wody.
Kwiaty czarnego bzu mają też działanie rozkurczowe, pobudzają krążenie i obniżają poziom cukru we krwi, co sprawia, że są wskazane dla diabetyków – lepiej jednak w ich przypadku stosować napary z kwiatów bzu, ponieważ syrop zawiera dużą ilość sacharozy. Syrop ma właściwości uszczelniające i wzmacniające naczynia krwionośne, działa detoksykująco (ułatwia i przyspiesza usuwanie produktów przemiany materii) i poprawia krążenie krwi (rozszerza naczynia wieńcowe).
Regularne stosowanie syropu lub soku z czarnego bzu pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi. W badaniu, w którym pacjenci zażywali 3 razy dziennie przez dwa tygodnie 0,4 mg liofilizowanego proszku (5 ml soku), zaobserwowano nieznaczne obniżenie poziomu cholesterolu LDL o 5 proc. i trójglicerydów we krwi. Uczestników pouczono, aby przestrzegać diety, która nie dostarcza więcej niż 35 proc. energii diety z tłuszczu.
Na co pomaga syrop z kwiatów czarnego bzu? Poznaj jego zastosowanie
Syrop z kwiatów czarnego bzu jest najczęściej stosowany pomocniczo w leczeniu przeziębienia i grypy. W badaniu naukowym zaobserwowano, że zażywanie syropu z kwiatów czarnego bzu skróciło czas trwania grypy średnio o 3-4 dni w porównaniu z placebo.
Ze względu na dużą zawartość antyoksydantów, syrop z kwiatów czarnego bzu wspomaga organizm w walce z chorobą i wzmacnia układ odpornościowy. Syrop zawiera sporą ilość flawonoidów, fitosteroli, potasu i witamin (głównie witaminy C) – jest pomocny w stanach osłabienia organizmu oraz jako środek łagodzący kaszel i regulujący przemianę materii. Stosuje się go więc wspomagająco w leczeniu nieżytów górnych dróg oddechowych, chorób zakaźnych, przerostu prostaty oraz chorób skóry i problemów ze strony układu naczyniowego.
Przepis na syrop z kwiatów czarnego bzu. Jak dawkować syrop z apteczki Pana Boga?
Przygotowanie syropu z kwiatu czarnego bzu jest szybkie i proste. Jednak należy pamiętać o tym, aby przyrządzić go możliwie najszybciej od momentu zebrania kwiecia.
Syrop z kwiatów czarnego bzu — składniki:
- 1 litr wody,
- 1 kg cukru,
- około 50 baldaszków kwiatowych bzu czarnego.
Syrop z kwiatów czarnego bzu —przygotowanie:
- Kwiaty czarnego bzu zebrane w czerwcu pozbawiamy łodyg. Nie powinno się ich myć, gdyż spowoduje to utratę cennego pyłku kwiatowego.
- Następnie kwiaty zalewamy wrzącą wodą i odczekujemy, aż napar ostygnie.
- Miksturę wstawiamy na 24 godziny do lodówki.
- Po upływie doby, kwiaty odcedź od płynu, dodaj cukier, całość zagotuj i zagotuj na małym ogniu, aż do całkowitego rozpuszczenia się cukru, zbierając tworzącą się pianę.
- Gotowy syrop z kwiatów czarnego bzu przelej do słoiczków i pasteryzować. Syrop należy przyjmować 3-4 razy dziennie po 1 łyżeczce.
Inne przetwory z kwiatów czarnego bzu: sok, nalewka, i napar
Oprócz syropu z kwiatów czarnego bzu znane są też i stosowane: wino, nalewka lub sok z kwiatów czarnego bzu. Napar z kwiatów bzu czarnego można stosować na skórę i błony śluzowe – ma działanie przeciwzapalne, antyseptyczne i przeciwobrzękowe, pomoże też przy problemach z cerą suchą, trądzikową (trądzik różowaty) i skłonną do podrażnień.
Sok można również zrobić z owoców czarnego bzu – zbiera się je jesienią i gotuje około dwóch godzin w wodzie z dodatkiem cukru, koniecznie bez przykrycia, by substancje toksyczne wyparowały z naparu.
Stosowanie syropu z kwiatów czarnego bzu — środki ostrożności
Czarny bez zawiera substancje toksyczne: prunazyny i sambunigryny. Mają one działanie drażniące układ pokarmowy, mogą powodować wymioty i osłabienie. Sambunigryna rozkłada się do cyjanowodoru, dlatego spożycie dużej ilości nieodpowiednio przygotowanych przetworów z czarnego bzu, surowych owoców lub kwiatów tego krzewu może spowodować nawet śmierć.
Prawidłowo przygotowany syrop z kwiatów czarnego bzu jest jednak w pełni bezpieczny i może być spożywany zarówno przez osoby dorosłe, jak i dzieci oraz kobiety w ciąży.
Źródła:
- Zielińska-Pisklak M., Szeleszczuk Ł., Młodzianka A.: Bez czarny domowy sposób nie tylko na grypę i przeziębienie. Farmakoterapia, 2013.
- Murkovic M. et al.: Effects of elderberry juice on fasting and postprandial serum lipids and low-density lipoprotein oxidation in healthy volunteers... Eur. J. Clin. Nutr., 2004.
- Zakay-Rones Z., Thom E., Wollan T., Wadstein J.: Randomized study of the efficacy and safety of oral elderberry extract in the treatment of influenza A and B virus infections. Journal of International Medical Research, 2004.
Zdrowie całej rodziny pod kontrolą
Upalne dni bez stresu. Praktyczne sposoby na zdrowe lato
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?